Juli 2022
Natuurhuis van stro is klimaatpositief
VV+ Opvallend
In het Noord-Brabantse Heeze wordt volgend jaar gestart met de bouw van een Natuurhuis dat is opgebouwd uit prefab stropanelen. Hierdoor bestaat de woning voor 95 procent uit biobased materialen die niet alleen een grote hoeveelheid CO2 opslaan, maar tevens bijdragen aan een gezond binnenklimaat.
Het Natuurhuis is ontworpen naar aanleiding van de Natuurhuis-prijsvraag die Ballast Nedam vorig jaar uitschreef. Rosa Bos, ontwikkelaar van Ballast Nedam Development: ‘De bouw heeft de reputatie nogal conservatief te zijn en de overheid houdt bij het aanscherpen van de bouwnormen veel rekening met kosteneffectiviteit van energiebesparende maatregelen. Wonen moet tenslotte betaalbaar blijven. Daardoor dreigt echter een kloof te ontstaan tussen enerzijds standaard nieuwbouw en anderzijds vergaand verduurzaamde woningen die wel media-aandacht krijgen, maar weinig navolging. Een volledig positieve milieu-impact gaat daarbij verder dan alleen de beste energieprestatie. Wij willen ook zoveel mogelijk biobased bouwen; dus met behulp van natuurlijke, hergroeibare materialen.’
‘Met de prijsvraag zijn we op zoek gegaan naar partners die ons kunnen helpen een dergelijk klimaatpositieve, biobased woning te ontwikkelen die geschikt is voor seriebouw. Breed toepasbaar dus. En dat is gelukt!’
Er kwamen maar liefst zeventig reacties binnen waaruit een voorselectie van tien partijen is gemaakt. Dit aantal werd verder teruggebracht naar vier finalisten die door de jury werden beoordeeld op: gezond en gelukkig wonen, materiaalgebonden milieu-impact, energieprestatie, natuurinclusiviteit en biodiversiteit, en betaalbaarheid en schaalbaarheid. De jury riep het Eindhovense bedrijf Strotec – in combinatie met architecten|en|en en Bouwbedrijf Van Herpen – uit tot winnaar.
Ontwerp
De materialenmatrix van het winnende ontwerp is opgesteld met ondersteuning van studenten van de Avans Hogeschool. Daarbij zijn zo min mogelijk concessies gedaan aan biobased, maar is ook gelet op de betaalbaarheid en het toepassen van ‘bewezen technieken’.
Uiteindelijk werd besloten voor de toepassing van stro en hout als belangrijkste bouwmaterialen. Los stro is niet bijzonder geschikt om te bouwen en daarom is gekozen voor prefab elementen, bestaande uit HSB-kratten gevuld met stro. Deze elementen hebben een isolatiecoëfficiënt van 0,12 W/m²K, maar zijn tevens ademend en geluiddempend. Het stro wordt daarbij zo dicht op elkaar geperst, dat de elementen praktisch geen zuurstof meer bevatten en brandwerend zijn tot 120 minuten. Verder zijn de elementen zodanig vormgegeven dat ze naadloos op elkaar passen en geschikt zijn voor dragende gevels. De elementen zijn tevens op een snelle, maar ook schone en droge wijze te monteren; in principe is er uitsluitend timmergereedschap nodig. De eindafwerking bestaat uit een dampopen pleisterwerk of afwerking naar keuze, in combinatie met een geventileerde spouw.
Gezond
Het duurzaamheidselement is op verschillende manieren aan de elementen te koppelen. Ten eerste is er voor de productie veel minder energie nodig dan voor bijvoorbeeld bakstenen en beton. Verder hebben de elementen een relatief laag gewicht (110 kg/m3) wat leidt tot een lager brandstofverbruik voor het transport. De gevels zijn door het gebruik van stro verder vrij van stikstof en hebben een lage CO2-footprint, omdat het materiaal gedurende de groeitijd CO2 heeft opgenomen. Dit geldt ook voor het hout waarvan de kisten zijn gemaakt. Last but not least passen de elementen in het ‘cradle-to-cradle’ concept en zijn ze bij demontage opnieuw te gebruiken of terug te brengen in de natuur.
Eric Verheijen van Strotec: ‘Niet minder belangrijk zijn de eigenschappen van stro die een bijdrage leveren aan het comfort van een woning. Door de hoge isolatiewaarde en de dampopen structuur kunnen verwarmings- en luchtbehandelingsinstallaties eenvoudig zijn en ontstaat een comfortabel, gezond en evenwichtig binnenklimaat. De architect spreekt van ‘mimi’: meer isolatie, minder installatie. Dit is verder versterkt door de pergola die fungeert als natuurlijke zonwering en de uitvalschermen op de verdieping. Verder is het dak gebruikt voor de plaatsing van pv-panelen (zuidzijde) en begroeiing (noordzijde) die doorloopt naar de groene gevel op de eerste verdieping.’
Interieur
Ook het interieur straalt ‘natuur’ uit. Het plafond en de kozijnen zijn van hout en verder is gebruikgemaakt van leemstuc met witte leemfinish. Overal is zicht op de natuur buiten. Om het landschap zoveel mogelijk door te laten lopen tot aan de woning, is deze iets opgetild boven het maaiveld. Dit wordt benadrukt door een vlonder aan de voorzijde en een veranda aan de achterzijde. De begane grond steekt als een houten volume uit. Het eerste pilotproject komt in het Noord-Brabantse Heeze. Naar verwachting start daar medio 2023 de bouw van het eerste Ballast Nedam Development Natuurhuis.
Tekst: ing. Marjolein de Wit - Blok
Fotografie: architecten|en|en
Meer weten over innovatieve technieken en ontwikkelingen?
Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief.