Toekomstig klimaat

Wat dat betekent voor de warmtebalans in gebouwen laat zich raden: per saldo een lagere warmtebehoefte en een aanzienlijk hogere koellast. De reflex om dat op te lossen met een airco in elke ruimte moeten we toch echt zien te negeren. Naast het kostenaspect zitten we gewoonweg niet te wachten op oplossingen die het urban heat-effect helpen aanjagen, nog los van het extra materiaalgebruik. We moeten echt anders gaan ontwerpen, bouwen, installeren en beheren. Anders? Ja! Moeilijk? Dat valt wel mee, als je tenminste teruggaat naar de fysische basis en je niet blind staart op rekenresultaten uit programma’s en modellen met een vertrouwd, maar hopeloos gedateerd referentiekader als onderlegger.

Voor de rekenaars onder ons: er moet een andere onderlegger onder onze dimensioneringsberekeningen. Wist u dat het zo zorgvuldig opgebouwde en gedocumenteerde referentieklimaat onder reken-methoden als ISSO 51 en NTA 8800 gebaseerd is op metingen in thermometerhutjes in het vrije veld? Die zijn alleen representatief voor vrijstaande woningen in de periferie van Nederland. Op andere plaatsen is die ruimte voortvarend uit de bestemmingsplannen geperst. De stedelijke omgeving waarin we de meeste gebouwen realiseren, is veel warmer dan dat vrije veld. Die context zou leidend moeten zijn.

Maar wat betekent dat dan praktisch? Binnen het krappe kader van een column geef ik een aantal vuistregels. Hou de zon buiten en de regen vast. Isoleer niet minder en ventileer slimmer. Bespaar water, vooral drinkwater. Plant bomen en integreer groen. En bouw waar mogelijk met hout en andere biobased materialen, want CO₂ opslaan in gebouwen is zo slim, daar kan geen Porthos tegenop.

Ook nog een paar suggesties voor de formatietafel. Laten we de bouwregels snel aanpassen op de -volgende punten: verplichte zonwering; een regenwateropslag bij elk grondgebonden gebouw; een aparte CO₂-eis voor nieuwbouw, renovatie en transformatie; ruimte voor verwarmingsoplossingen met minder capaciteit dan we gewend zijn; een boom in de straat voor elk adres. Relatief simpel en niet eens zo kostbaar. Zeker als je je realiseert dat als we blijven doen wat we altijd deden, dat zonder twijfel leidt tot kostbare aanpassingen aan anders onleefbare nieuwe gebouwen. Door er vanaf het begin rekening mee te houden, zullen de meerkosten meevallen, of zelfs wegvallen. Goed bouwen kan nooit duurder zijn dan onbewust slecht bouwen en later uit noodzaak aanpassen. We moeten naar voren kijken, naar de toekomst. Met wat creativiteit kunnen we zelfs rekenen aan dat toekomstige klimaat.